Matta Kitabı'nın 5. bölümü, İsa'nın Dağdaki Vaaz'ının başlangıcını içerir ve Hristiyanlık ahlakı ve yaşam tarzı hakkında önemli öğretiler sunar. Bu bölümde yer alan başlıca konular ve öğretiler şunlardır:
-
Mutluluk Bildirileri (Beatitudes) (Matta 5:1-12):
- İsa, dağa çıkar ve oturur, öğrencileri yanına gelir ve İsa öğretmeye başlar.
- İsa, şu mutluluk bildirilerini (Beatitudes) sıralar:
- Ne mutlu ruhen yoksul olanlara! Çünkü göklerin egemenliği onlarındır.
- Ne mutlu yaslı olanlara! Çünkü teselli edilecekler.
- Ne mutlu yumuşak huylu olanlara! Çünkü yeryüzünü miras alacaklar.
- Ne mutlu doğruluğa acıkıp susayanlara! Çünkü doyurulacaklar.
- Ne mutlu merhametli olanlara! Çünkü merhamet bulacaklar.
- Ne mutlu yüreği temiz olanlara! Çünkü Tanrı'yı görecekler.
- Ne mutlu barışı sağlayanlara! Çünkü onlara Tanrı'nın çocukları denecek.
- Ne mutlu doğruluk uğruna zulüm görenlere! Çünkü göklerin egemenliği onlarındır.
- İnsanlar size hakaret ettiklerinde, zulmettiklerinde ve yalan yere size karşı her türlü kötü sözü söylediklerinde ne mutlu size! Sevinin ve coşun, çünkü göklerdeki ödülünüz büyüktür. Sizden önceki peygamberlere de böyle zulmettiler.
-
Tuz ve Işık (Matta 5:13-16):
- İsa, öğrencilerinin dünyanın tuzu olduğunu söyler. Ancak tuz tadını yitirirse, artık bir işe yaramaz ve dışarı atılıp ayaklar altında çiğnenir.
- Öğrencilerin dünyanın ışığı olduğunu belirtir. Şehir, tepe üzerine kurulu olup gizlenemez. İnsanlar kandil yakıp tahıl ölçeği altına değil, şamdan üzerine koyar ki, herkes ışığını görsün.
- İsa, öğrencilerinin ışıklarının insanların önünde parlamasını, böylece insanların iyi işlerini görüp göklerdeki Babalarını yüceltmelerini söyler.
-
Yasanın ve Peygamberlerin Tamamlanması (Matta 5:17-20):
- İsa, Yasa'yı ya da peygamberleri yıkmaya değil, onları tamamlamaya geldiğini belirtir.
- Yasa'dan en küçük bir harf ya da bir nokta, her şey gerçekleşene kadar geçerliliğini yitirmeyecektir.
- Bu nedenle, bu buyruklardan birini küçük bile olsa çiğneyen ve başkalarına da böyle yapmayı öğreten, göklerin egemenliğinde en küçük sayılacaktır. Ancak bu buyrukları yerine getiren ve öğreten, göklerin egemenliğinde büyük sayılacaktır.
- İsa, din bilginleri ve Ferisilerinkinden daha üstün bir doğruluğa sahip olmadıkça, kimsenin göklerin egemenliğine giremeyeceğini belirtir.
-
Öfke ve Uzlaşma (Matta 5:21-26):
- İsa, "Adam öldürmeyeceksin" buyruğunu hatırlatır ve adam öldürenin yargılanacağını belirtir.
- Ancak İsa, kardeşine öfkelenenin de yargılanacağını, kardeşine hakaret edenin Yüksek Kurul'da yargılanacağını ve kardeşine aptal diyenin cehennem ateşini hak edeceğini söyler.
- İsa, birinin sunağa armağan sunarken kardeşiyle arasında bir sorun olduğunu hatırlarsa, armağanını orada bırakıp önce gidip kardeşiyle barışmasını ve sonra gelip armağanını sunmasını öğütler.
- Davalıyla yoldayken çabucak uzlaşmak gerektiğini, aksi takdirde davalının onu yargıca, yargıcın da gardiyana teslim edebileceğini ve hapse atılabileceğini belirtir. Hapse atılınca, son kuruşa kadar ödenmeden çıkılmayacaktır.
-
Zina ve Boşanma (Matta 5:27-32):
- İsa, "Zina etmeyeceksin" buyruğunu hatırlatır ve bir kadına şehvetle bakan herkesin yüreğinde onunla zina ettiğini söyler.
- Eğer sağ göz birini günaha sokarsa, onu çıkarıp atmak gerektiğini, çünkü bütün bedenin cehenneme atılmasından daha iyi olduğunu belirtir. Aynı şekilde, sağ el birini günaha sokarsa, onu kesip atmak gerektiğini söyler.
- İsa, "Kim karısını boşarsa ona boşanma belgesi versin" buyruğunu hatırlatır, ancak karısını cinsel ahlaksızlık dışında bir nedenle boşayan herkesin, kadını zinaya ittiğini ve boşanmış kadınla evlenenin zina işlediğini belirtir.
-
Yeminler (Matta 5:33-37):
- İsa, "Yalan yere ant içmeyeceksin, ama Rab'be içtiğin antları yerine getireceksin" buyruğunu hatırlatır.
- Ancak İsa, hiç yemin etmemeyi, ne gök üzerine (çünkü Tanrı'nın tahtıdır), ne yeryüzü üzerine (çünkü O'nun ayak taburesidir), ne de Yeruşalim üzerine (çünkü büyük Kral'ın kentidir) yemin etmemeyi öğütler.
- İsa, "Evet'iniz evet, hayır'ınız hayır olsun; bunun ötesi Şeytan'dandır" der.
-
Öç Almamak (Matta 5:38-42):
- İsa, "Göze göz, dişe diş" buyruğunu hatırlatır.
- Ancak İsa, kötülüğe karşı koymamayı, birisi sağ yanağına vurursa ona öteki yanağını da çevirmeyi, birisi kendisiyle mahkemelik olup gömleğini almak isterse ona abasını da vermeyi, birisi kendisini bin adım yol yürümeye zorlarsa onunla iki bin adım gitmeyi öğütler.
- İsa, kendisinden bir şey dileyene verilmeyi ve borç isteyeni geri çevirmemeyi söyler.
-
Düşmanları Sevmek (Matta 5:43-48):
- İsa, "Komşunu seveceksin ve düşmanından nefret edeceksin" buyruğunu hatırlatır.
- Ancak İsa, düşmanları sevmeyi ve kendilerine zulmedenler için dua etmeyi öğütler, böylece göklerdeki Babalarının çocukları olunacağını belirtir.
- Tanrı, güneşini hem kötülerin hem iyilerin üzerine doğdurur ve yağmurunu hem doğruların hem de haksızların üzerine yağdırır.
- İsa, sadece kendilerini sevenleri severlerse ne ödülleri olacağını, vergi görevlilerinin de aynı şeyi yaptığını, sadece kardeşlerini selamlarlarsa diğerlerinden ne üstünlükleri olacağını, putperestlerin de aynı şeyi yaptığını söyler.
- İsa, takipçilerinin kusursuz olmalarını, çünkü göksel Babalarının kusursuz olduğunu belirtir.