Şizoaffektif bozukluk, hem şizofreni hem de duygudurum bozukluğunun özelliklerini gösteren bir akıl sağlığı durumudur. Bu bozukluk, hem şizofreniye özgü psikotik belirtileri hem de duygudurum bozukluğuna özgü belirtileri içerir.
Şizofreni belirtileri şunları içerir:
- Halüsinasyonlar: Gerçekte olmayan şeyleri görme, duyma, hissetme veya koklama.
- Sanrılar: Gerçekte var olmayan şeylere inanma.
- Düşünce karışıklığı: Düşünceleri organize etmede veya odaklanmada güçlük çekme.
- Kişilik değişiklikleri: Kişiliğin bozulması veya değişmesi.
Duygudurum bozukluğu belirtileri şunlardır:
- Depresyon: Depresif ruh hali, ilgi ve zevk kaybı, uyku sorunları, iştah değişiklikleri, suçluluk veya değersizlik duyguları.
- Mani: Aşırı yüksek ruh hali, artan enerji seviyeleri, aşırı konuşma, dürtüsel davranışlar.
Şizoaffektif bozukluğun belirtileri, kişiden kişiye değişebilir ve zaman içinde değişebilir. Bazı kişilerde, psikotik belirtiler duygudurum belirtilerine göre daha baskın olabilirken, diğerlerinde duygudurum belirtileri daha baskın olabilir.
Şizoaffektif bozukluğun kesin nedeni bilinmemektedir, ancak genetik, biyolojik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonunun rol oynadığı düşünülmektedir.
Genetik faktörler, şizoaffektif bozukluk riskini artırabilir. Şizofreni veya duygudurum bozukluğu öyküsü olan kişilerin şizoaffektif bozukluk geliştirme olasılığı daha yüksektir.
Biyokimyasal faktörler, şizoaffektif bozukluğa katkıda bulunabilir. Örneğin, serotonin ve dopamin gibi bazı beyin kimyasallarının dengesizliği, psikotik ve duygudurum belirtilerine neden olabilir.
Çevresel faktörler, şizoaffektif bozukluk riskini artırabilir. Örneğin, stresli yaşam olayları, travmatik olaylar veya yoksunluk, psikotik ve duygudurum belirtilerine neden olabilir.
Şizoaffektif bozukluk, psikoterapi ve ilaç tedavisi ile tedavi edilebilir. Psikoterapi, kişinin duygularını ve düşüncelerini anlamasına ve başa çıkma mekanizmalarını geliştirmesine yardımcı olur. İlaç tedavisi, psikotik ve duygudurum belirtilerini tedavi etmeye yardımcı olabilir.
Şizoaffektif bozukluk, ciddi bir durumdur ve tedavi edilmezse yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Bu nedenle, belirtiler yaşıyorsanız bir doktora veya psikoloğa danışmanız önemlidir.
Şizoaffektif bozukluğun türleri şunlardır:
- Manik-depresif tip: Bu tipte, kişi hem mani hem de depresyon dönemleri yaşar.
- Depresyonlu tip: Bu tipte, kişi yalnızca depresyon dönemleri yaşar.
- Manik tip: Bu tipte, kişi yalnızca mani dönemleri yaşar.
Şizoaffektif bozukluk, genellikle genç erişkinlik döneminde başlar. Erkeklerde kadınlara göre daha sık görülür.
