Merkezcil kuvvet, bir cismin dairesel bir yörünge üzerinde hareket etmesini sağlayan ve sürekli olarak merkez yönünde uygulanan kuvvettir.
Merkezcil Kuvvetin Özellikleri:
- Yönü: Merkezcil kuvvet, daima hareketin merkezine doğru yönelir.
- Büyüklüğü: Merkezcil kuvvetin büyüklüğü, cismin kütlesine (m), hızına (v) ve yörüngenin yarıçapına (r) bağlıdır. Matematiksel olarak,
formülüyle ifade edilir. - Uygulama Noktası: Bu kuvvet, cismi dairesel yörüngede tutan her türlü kuvvet olabilir. Örneğin, bir ip ile bağlanmış bir taşın dönme hareketinde merkezcil kuvvet ip tarafından uygulanır. Bir arabanın viraj alırken yolun merkezine doğru çekilmesi ise yol yüzeyinin oluşturduğu sürtünme kuvveti tarafından sağlanır.
Örnekler:
- Araba viraj alırken: Araba viraj alırken, yolun merkezine doğru bir merkezcil kuvvet uygulanır. Bu kuvvet, sürtünme kuvveti tarafından sağlanır.
- Uyduların yörüngesi: Dünya etrafında dönen bir uyduya uygulanan merkezcil kuvvet, yer çekimi kuvveti tarafından sağlanır.
- Çamaşır makinesi: Çamaşır makinesinin sıkma işlemi sırasında, çamaşırlar tamburun duvarına doğru bir merkezcil kuvvet hissederler.
