Coriolis etkisi, dönen bir referans sisteminde hareket eden bir cismin, referans sisteminin dönüşüne dik açıyla bir sapma yaşaması olayıdır. Başka bir deyişle, cisim düz bir çizgide hareket ediyor gibi görünse de, aslında dönme eksenine göre eğri bir yol izler.
Bu etkiyi, dönen bir platform üzerinde yürümeye çalışan bir kişiyle örnekleyebiliriz. Kişi düz bir çizgide yürümeye çalışsa da, platformun dönüşü nedeniyle sağa doğru sapacaktır. Aynı şekilde, Dünya üzerinde hareket eden hava kütleleri de Coriolis etkisi nedeniyle sapar. Bu sapma, kuzey yarımkürede sağa, güney yarımkürede sola doğrudur.
Coriolis etkisinin bazı önemli sonuçları şunlardır:
- Fırtınaların dönüş yönü: Kuzey yarımkürede fırtınalar saat yönünün tersine, güney yarımkürede ise saat yönünde döner.
- Okyanus akıntıları: Coriolis etkisi, okyanus akıntılarının da yönünü etkiler. Kuzey yarımkürede akıntılar sağa, güney yarımkürede ise sola sapar.
- Merkezden kaç kuvvet: Coriolis etkisi, merkezkaç kuvvetine benzer şekilde de düşünülebilir. Merkezkaç kuvveti, dönen bir nesne üzerinde dışa doğru etki eden hayali bir kuvvettir. Coriolis etkisi ise, dönen bir referans sisteminde hareket eden bir cisim üzerinde etki eden hayali bir kuvvettir.
Coriolis etkisi, meteoroloji, okyanus bilimi ve balistik gibi birçok alanda önemli bir rol oynar.
Coriolis etkisi hakkında daha fazla bilgi edinmek için şu kaynaklara bakabilirsiniz:
