Açık Piyasa İşlemleri (APİ) Nedir?
Açık Piyasa İşlemleri (APİ), bir ülkenin merkez bankasının, ekonomi üzerindeki kontrolünü sağlamak amacıyla gerçekleştirdiği alım satım işlemleridir. Bu işlemler aracılığıyla merkez bankası, piyasadaki para miktarını ve dolayısıyla faiz oranlarını etkileyerek ekonomik büyümeyi, istihdamı ve enflasyonu hedeflenen seviyelerde tutmayı amaçlar.
APİ Nasıl Çalışır?
- Merkez Bankası'nın Rolü: Merkez bankası, genellikle devlet tahvilleri, bono gibi menkul kıymetleri alım satım yaparak piyasaya müdahale eder.
- Para Arzını Etkilemek:
- Para Arzını Artırmak: Merkez bankası, bu menkul kıymetleri satın alarak piyasaya para pompalar. Bu durum, likiditeyi artırarak faiz oranlarının düşmesine ve ekonomik aktivitenin canlanmasına katkı sağlar.
- Para Arzını Azaltmak: Merkez bankası, menkul kıymet satarak piyasadaki para miktarını azaltır. Bu durum, likiditeyi azaltarak faiz oranlarının yükselmesine ve enflasyonun kontrol altına alınmasına yardımcı olur.
- Faiz Oranlarını Etkilemek: APİ ile merkez bankası, kısa vadeli faiz oranlarını doğrudan etkileyebilir. Örneğin, menkul kıymet alımıyla faiz oranları düşürülerek yatırımları teşvik edilebilir.
APİ'nin Amaçları
- Enflasyonu Kontrol Altında Tutmak: Fazla para arzı enflasyonu tetikleyebilir. APİ ile para arzı ayarlanarak enflasyon hedeflenen seviyelerde tutulur.
- Ekonomik Büyümeyi Desteklemek: Düşük faiz oranları yatırımları teşvik ederek ekonomik büyümeyi destekler.
- Finansal İstikrarı Sağlamak: APİ, finansal piyasalardaki dalgalanmaları azaltarak istikrarı sağlar.
APİ'nin Önemi
- Para Politikasının Temel Aracı: APİ, merkez bankalarının en önemli para politikası araçlarından biridir.
- Ekonomiye Esneklik Kazandırır: Ekonomik koşullar değiştiğinde merkez bankaları, APİ ile hızlı ve etkili bir şekilde müdahale edebilir.
- Global Ekonomideki Etkisi: Bir ülkenin APİ kararları, sadece kendi ekonomisini değil, küresel ekonomiyi de etkileyebilir.