Tavlada Zar İsimleri
Zekâ oyunları arasında en çok bilinenlerden biri de tavladır. Her ne kadar şans faktörünün olduğu düşünülse de o şansı oyuncunun nasıl kullandığı daha önemlidir. Bu da zekânın ortaya çıkma noktasıdır.Tavla iki oyuncuyla oynanır. Oyunda toplamda 30 pul vardır. Bu pullar 15’erli olarak oyunculara ait olur. Tıpkı satrançtaki gibi bir tarafta beyaz diğer tarafta ise siyah pullar yer alır. Oyuncular bu pulları kendi bölgelerine doğru ilerletmeye çalışır ve bölgeye geldikten sonra ise atılan zarlara bağlı olarak pullar tahtadan alınır. Pulunu ilk bitiren kişi ise oyunu kazanır.
Şans faktörünün oyuncuları bulduğu durum ise zarların atıldığı anlardır. 1’den 6’ya kadar sayının bulunduğu iki zar atılarak, atılan sayılara göre ilerleme sağlanır. İstisnai durumlar haricinde yüksek sayıları atmak avantajdır.
Zarlar atıldıktan sonra gelen sayılar aynı ise toplamda 4 defa hamle yapılır. Örneğin 6-6 gelen zarlarda oyuncu toplamda 4 defa 6 adımlık hamle yapar. Oyunda her gelen zarın özel bir ismi vardır. Sizlerle bilindik olan zarların isimlerini inceleyelim.
Hep Yek
Aynı gelen zarlarda pek sevilmeyen sayılardan biridir. Zarların 1-1 gelmesine hep yek denir. Yek Farsça bir kelimedir. Zarlardaki isimlerin çoğu da Farsçadır. 1 sayısı da Farsça’da yek olarak bilinir.
Dubara
Zarın 2-2 gelmesine dubara adı verilir. 2 sayısı Farsça dü demektir. Fakat tavlada 2-2 geldiğinde dubara olarak okunur.
Dü Se
Oyunun ilk elinde gelen zarlar gidişatı belirler. Dü se de o gidişatı belirleyen zarlardan biridir. Oyundaki pulların rakibin bölgesinden çıkmasını sağlar. Ya da çıkışı kolay hale getirip aynı zamanda rakibin çıkmasını zorlaştırır. Zar 3-3 geldiğinde dü se olarak okunur. Se kelimesi Farsça üç sayısı anlamına gelir.
Çar
Çar Farsça dört sayısı anlamına gelmektedir. İki tane dört geldiğinde mantıken dü çar denmesi beklense de tavlada dört çar olarak dilimize dolanmıştır. Farklı bölgeler de dü çar olarak da okunur. Bu zarın resmi tavla turnuvalarındaki adı ise Dört Cihar’dır.
Dü Beş
Oyuncuların geldiğinde en çok mutlu oldukları zarlardan biri de DüBeş’tir. Bu zar 5-5 geldiğinde Dü Beş diye okunur. Beş Farsça’dapenç diye okunur fakat diğer zar isimlerine göre Türkçe kelimenin geçtiği nadir zarlardandır.
Dü Şeş
Tavladaki en yüksek zar sayısıdır. Geldiğinde toplamda 24 adım ilerleme fırsatı verir. 6-6 zarının gelmesine verilen addır. Farsça olarak 6’nın karşılığı şeştir.
Diğer Zar İsimleri
Bilinen diğer zar isimleri ise şunlardır:
1-2: Yek-i dü
1-3: Se yek
1-4: Cihar-ı yek
1-5: Penc-i yek
1-6: Şeş-i yek
2-3: Sebaidü
2-4: Cihari-i dü
2-5: Penc-i dü
2-6: Şeş-i dü
3-4: Cihar-ü se
3-5: Penc-ü se
3-6: Şeş’ü se
4-5: Beş dört
4-6: Şeş cihar
5-6: Şeş beş
Tavla Oyna