Gen Klonlama Nedir?

Gen klonlamanın tanımını kabaca  yapacak olursak, bir genin kopyalanması için kullanılan yöntem ve yapılan işlemlerin tümüne gen klonlama denmektedir.

Bu kopyalanan ve bütün genetik nitelikleri diğer hücre ile uyum sağlayan hücreye klon adı verilir. Gen klonlama için üremede ve çoğalmada hızlı olan organizmalar tercih edilir. Bu nedenle gen klonlaması için escherichia coli bakterisi kullanılır. Bahsi geçen bu bakteri bağırsakta yaşar, yaşam döngüsü ise oldukça kısadır.

Gen klonlaması için deney ve araştırmalarda kullanılan uygun görülen organizmalara model organizma denmektedir. Bu model organizma gen klonlama için oldukça elverişli olduğundan dolayı kolaylıkla gen klonlamasında kullanılabilir. Bu organizma ile aynı genetik özelliklere sahip yeni bir hücre meydana getirilir. Bu model organizmaların uygun olabilmesiçin gereken özelliklere bir göz atalım.

Model Organizma Özellikleri

Model organizmaların deneysel uygulamalar için elverişli olmalırını belirtmekte fayda var. Kriterlere uygunluk göstermelidirler. Bu organizmaların genomlarında birkaç basit değişiklikler yapılabilmelidir.

Model organizmalar kısa yaşam döngüsüne sahip olmalıdırlar. Deneylerden daha çabuk sonuç elde edilebilmesi ve daha çok yeni nesil üzerinde gözlemlerin yapılması için kısa yaşam döngüsüne sahip olmaları oldukça önemlidir. Model organizmaların gen klonlama için laboratuvar ortamında kolaylık yetiştirilebilmeleri gerekmektedir. Bu neden boyutu ve yaşam biçimi oldukça önemlidir. Çok sıradışı koşullarda yaşaması deney adına zorlayıcı olacaktır.

Genom büyüklüğü, gen klonlama için tercih edilen model organizmalarda oldukça önem taşır. Genom haritası daha kolay çıkartılır, deney gözlem sürecinde kolaylık sağlamaktadır. Genom haritasının çok daha öncesinde çıkarılmış olması da model organizmanın tercihinde büyük rol oynar. Son olarak ekonomik koşullar da model organizmanın tercihinde büyük bir faktördür.

Gen Klonlamasının Aşamaları

Gen klonlama aşamalarında ilk adım,  plazmit,  bakteriden ayrıştırılır. Klonlanması istenilen genin var olduğu DNA izole edilir. İzole edilen DNA ve plazmit kesilir, yapılan bu işlemi restriksiyon adı verilen enzimler gerçekleştirmektedir. Restriksiyon enzimleri denen bu enzimler, DNA ve plazmitteki özel olan bölgeleri tanır ve oralardan kesme işlemi gerçekleştirilir. Bu kesilen plazmit ve klonlanacak olan gen, ligaz enzimi kullanılarak birleştirilmektedir. Bu durumun beraberinde iki ayrı yerden gelen DNA’nın farklı bir kombinasyonu olan rekombinant DNA oluşur. Oluşan bu rekombinant, DNA bakteri hücresi içerisine bırakılır. İstenilen geni taşıyan bu plazmit, bir taşıyıcılığa aracı olmuş olur. Bakteri ise kültürde çoğalmaya başlayacaktır.  İstenen geni taşıyan ve bu gen ile kodlanan yüzlerce klon var olacaktır. Bu klonlar gereken birçok yerde kullanılabilir.

Gen klonlama günümüzde büyük bir gelişim göstermiş durumda. Birçok bilim insanı, üstünde araştırma yaparak klonlamayı daha da geliştirmeyi hedefliyor.

Klonlama, genel olarak bir deney üzerine küçük canlılarda ve  organizmalarda gerçekleştiriliyor. İnsanların klonlanması ise kesinlikle yasak.

Geçmişte klonlanan canlıları hatırlayacak olursak, Dolly adında bir koyun klonlanmıştı. Ancak klonlama deney için yapılmıştı. Günümüzde hayvanların klonlanması da tıpkı insanlarda olduğu gibi yasak bir uygulamadır. Gen klonlama ile meydana getirilen hücreler, bilimin ilerlemesi için farklı alanlardaki deneylerde kullanılmaktadır. Bu nedenle klonlama işleminin denetim altında yapılması gerekmektedir.