Gelgit Nedir? Gelgit Çeşitleri ve Aralıkları

Gelgit, Ay'ın ve Güneş'in Dünya üzerindeki çekim kuvvetlerinin etkisiyle deniz seviyesinin periyodik olarak yükselip alçalmasıdır. Bu doğa olayı, kıyı bölgelerinde belirgin bir şekilde hissedilir ve genellikle günde iki kez yüksek ve iki kez alçak olmak üzere dört ana faza sahiptir.

Gelgit Aralıkları:

1. Medcezir (Yüksek Gelgit): Deniz seviyesinin en yüksek noktaya ulaştığı dönemdir.
2. Cezir (Alçak Gelgit): Deniz seviyesinin en düşük noktaya ulaştığı dönemdir.

Gelgit aralıkları (yani, gelgit döngüsünün bir yüksek ve bir alçak gelgit arasındaki zaman) yaklaşık olarak 12 saat 25 dakika sürer. Bu nedenle, yaklaşık her 24 saat 50 dakikada bir, iki yüksek gelgit ve iki alçak gelgit gerçekleşir. Bu süre, Ay'ın Dünya etrafındaki yörüngesel hareketi ve Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki dönüşü ile belirlenir.

Gelgit Türleri:

• Yarı Günlük Gelgitler (Semi-diurnal Tides): Günde iki kez yüksek ve iki kez alçak gelgit yaşanır. Bu, dünyanın çoğu kıyı bölgesinde görülen tipik gelgit türüdür.
• Günlük Gelgitler (Diurnal Tides): Günde bir kez yüksek ve bir kez alçak gelgit yaşanır.
• Karışık Gelgitler (Mixed Tides): Günde iki kez yüksek ve iki kez alçak gelgit yaşanır ancak bu gelgitlerin yükseklikleri ve süreleri birbirinden farklıdır.

Gelgit Yükseklikleri: Gelgit yükseklikleri, konum, ay fazları, mevsimler ve kıyı şekilleri gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak değişir. Örneğin:

• Yükselen Gelgit (Spring Tide): Ay ve Güneş'in aynı doğrultuda olduğu (yeni ay ve dolunay) zamanlarda oluşur ve gelgit aralığı maksimum seviyeye çıkar.
• Alçalan Gelgit (Neap Tide): Ay ve Güneş'in dik açılarda olduğu (ilk dördün ve son dördün) zamanlarda oluşur ve gelgit aralığı minimum seviyeye iner.

Bu periyodik değişimler denizcilik, balıkçılık, kıyı inşaatları ve ekosistemler üzerinde önemli etkilere sahiptir.